28 Οκτωβρίου 1984.  Ανήμερα της εθνικής επετείου εφημερίδα δημοσιεύει ένα κείμενο με τίτλο “Άγιαξ, για πάντα Άγιαξ”, που εκθειάζει το μεγαλοπρεπές ποδόσφαιρο του Αίαντα από το Άμστερνταμ. Το όνομα του συγγραφέα: “Α.Καμής”.
Η υπογραφή δεν είναι διόλου τυχαία, μιας και ο Μανόλης Αναγνωστάκης, που χρόνια αργότερα αποκάλυψε ότι ήταν εκείνος που υπέγραψε με το ψευδώνυμο Καμής, αιτιολόγησε την επιλογή του λέγοντας πως ο Αλμπερ Καμύ ήταν εραστής του ποδοσφαίρου σε όλη του τη ζωή και μάλιστα παράλληλα με τις σπουδές του υπερασπιζόταν και την εστία του πανεπιστημίου όπου σπούδαζε, στο Αλγέρι.

Απωθημένα που έγιναν φιλοσοφία

Σ’όλο το έργο του, ο Καμύ φανερώνει το απωθημένο που είχε να γίνει ένας ποδοσφαιριστής.
Οι φιλοσοφικοί στοχασμοί του ταυτίζονται με την ψυχολογία του τερματοφύλακα, αλλά και την σαφέστατη απογοήτευση του ανενεργού παίκτη που είναι ανήμπορος να συμμετάσχει ενεργά στον αγώνα, όπως ακριβώς κι ο ίδιος. Αναγκάστηκε να σταματήσει το ποδόσφαιρο σε ηλικία 17 ετών μόλις, λόγω ασθένειας. Αυτό του στοίχισε, όπως φαίνεται από τα “Σημειωματάριά” του

(“Πώς είναι οι Κυριακές ενός ποδοσφαιριστή που δε μπορεί να παίξει”, “Πλήττει τις Κυριακές από τότε που του απαγορεύτηκαν οι ποδοσφαιρικοί αγώνες. Σέρνεται στους δρόμους, κλωτσάει τα χαλίκια προσπαθώντας να τα στείλει κατευθείαν στους υπονόμους”).

Χαρακτηριστικό είναι και το απόσπασμα από την «Πανούκλα», όπου o αγωνιστικός χώρος έχει μετατραπεί σε χώρο υποδοχής των αρρώστων και ορισμένοι ποδοσφαιριστές βοηθούν τη δύσκολη κατάσταση, χωρίς να ξεχνούν τη δίψα τους να αγωνιστούν ξανά.

Ο ίδιος ξεκίνησε να αγωνίζεται από παιδική ηλικία, ενώ ενδιαφέρον στοιχείο είναι ο λόγος για τον οποίο διάλεξε τη θέση κάτω από τα γκολποστ:

Η αυστηρή γιαγιά του, που ήλεγχε τα παπούτσια του μετά από κάθε αγώνα και απαιτούσε να βρίσκονται σε άριστη κατάσταση, πράγμα από δύσκολο έως ακατόρθωτο, εκτός αν είσαι τερματοφύλακας όπως έξυπνα σκέφτηκε ο νεαρός Αλμπέρ.

Τα αποφθέγματά του γύρω από το ποδόσφαιρο είναι χαρακτηριστικά και μνημονεύονται συχνά από ανθρώπους που θέλουν  να αντικρούσουν όλους εκείνους που θεωρούν το άθλημα ως «βάρβαρο» ή «σπορ των ημιμαθών».

«Όλα όσα γνωρίζω γύρω από την ηθική και την ευθύνη τα έχω μάθει από το ποδόσφαιρο», είναι η πιο κλασική του ρήση για τη μπάλα, ενώ γνωστό είναι και το περιστατικό όπου στενός του φίλος τον ρώτησε τι θα προτιμούσε, το θέατρο ή το ποδόσφαιρο για να λάβει την αφοπλιστική απάντηση του συγγραφέα: «Ποδόσφαιρο, χωρίς ενδοιασμό».

Είχε διδαχθεί από τα χρόνια του στο πανεπιστήμιο του Αλγερίου, όχι μόνο μελετώντας  στις αίθουσες και τα βιβλία, αλλά και υπερασπιζόμενος την εστία της Racing Universitaire d’Alger (RUA). Ένιωθε τον ηρωισμό του τερματοφύλακα και αντιλαμβανόταν συνάμα αξίες και κώδικες ηθικής μέσα από την άθληση.

«Είναι ένα παιχνίδι που επιτρέπει καλύτερα από κάθε τι άλλο να καταλάβεις το χαρακτήρα των ανθρώπων», είχε πει, ενώ είχε μάθει ότι «…η μπάλα δεν πάει ποτέ εκεί που την περιμένεις», μια απλή σκέψη που στο δικό του μυαλό προσέφερε πολλαπλά επίπεδα κατανόησης όχι μόνο του παιχνιδιού, αλλά και της ίδιας της ζωής. Δείγμα ενός ανθρώπου που ζούσε και φιλοσοφούσε σε κάθε έκφανση της ζωής του.

Ο Νομπελίστας Γάλλος φιλόσοφος, συγγραφέας και δημοσιογράφος, Αλμπέρ Καμύ, γεννήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 1913 κι έφυγε από τη ζωή στις 4 Ιανουαρίου 1960 σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα.  Οδηγός ήταν ο εκδότης Μισέλ Γκαλιμάρ, που παρέκκλινε της πορείας του και χτύπησε σε ένα δέντρο. Ο Γκαλιμάρ τραυματίστηκε σοβαρά και πέθανε πέντε ημέρες αργότερα στο νοσοκομείο. Ο Καμύ σκοτώθηκε επί τόπου. Ο ίδιος έλεγε στους φίλους του ότι «δεν υπάρχει τίποτα πιο σκανδαλώδες από τον θάνατο ενός παιδιού και τίποτα πιο παράλογο από το θάνατο σε τροχαίο δυστύχημα»…

Albert Camus

70 Αποφθέγματα

•  Μη βαδίζεις μπροστά μου γιατί μπορεί να μην σε ακολουθήσω. Μη βαδίζεις πίσω μου γιατί μπορεί να μη σε οδηγήσω. Βάδιζε πλάι μου και γίνε ο σύντροφός μου.
• Ελεύθερος είναι εκείνος που μπορεί να ζει χωρίς να λέει ψέματα.
• Για να είμαστε ευτυχισμένοι, πρέπει να μη μας απασχολούν πολύ οι άλλοι.
• Μια από τις χειρότερες αιτίες εχθρότητας είναι η λύσσα και η ποταπή επιθυμία να δεις να υποκύπτει, αυτός που τολμάει να αντιστέκεται σ’ αυτό που σε συνθλίβει.
• Να αυτοκτονήσω ή να κάνω καφέ;
• Ζωή είναι το άθροισμα των επιλογών μας
• Μπορείς να κρίνεις το χαρακτήρα ενός άντρα παρατηρώντας την όψη της γυναίκας του.
• Σε τελευταία ανάλυση, χρειάζεται περισσότερο κουράγιο για να ζήσεις παρά για να αυτοκτονήσεις.
• Πρέπει να έχει κανείς έναν έρωτα, ένα μεγάλο έρωτα, για να του εξασφαλίζει άλλοθι στις αδικαιολόγητες απελπισίες που κυριεύουν όλους μας.
• Γοητεία είναι ένας τρόπος να παίρνεις την απάντηση «ναι», χωρίς να έχεις κάνει κάποια ξεκάθαρη ερώτηση.
• Το σχολείο μας προετοιμάζει για τη ζωή σε έναν κόσμο που δεν υπάρχει.
• Ένας άντρας έχει πάντα δύο χαρακτήρες: τον δικό του και αυτόν που του δίνει η γυναίκα του.
• Αγαπώ υπερβολικά τη χώρα μου για να είμαι εθνικιστής.
• Στη μέση του χειμώνα, ανακάλυψα τελικά ότι μέσα μου υπάρχει ένα αόρατο καλοκαίρι.
• Η ανάγκη να έχεις πάντα δίκιο, σφραγίδα ενός χυδαίου πνεύματος.
• Δεν μου αρέσουν τα μυστικά των άλλων. Με ενδιαφέρουν όμως οι εξομολογήσεις τους.
• Η παγίδα του μίσους είναι ότι σε δένει με τον χειρότερο εχθρό σου.
• Το να δημιουργείς είναι σαν να ζεις δυο φορές.
• Η πολιτική και η μοίρα της ανθρωπότητας διαμορφώνονται από ανθρώπους χωρίς ιδανικά και χωρίς μεγαλείο. Άνθρωποι που έχουν μεγαλείο μέσα τους δεν ασχολούνται με την πολιτική.
• Είναι ευχαριστημένοι από τη ζωή μόνο αυτοί που δεν την έχουν ζήσει.
• Έχουμε εξορίσει την ομορφιά. Οι Έλληνες είχαν πάρει τα όπλα γι’ αυτήν. (από την «Εξορία της Ελένης», 1948)
• Η πραγματική γενναιοδωρία προς το μέλλον έγκειται στο να τα δίνουμε όλα στο παρόν.
• Στην πραγματικότητα δεν ζούμε παρά μερικές ώρες της ζωής μας.
• Θα σου πω ένα μυστικό φίλε μου. Μην περιμένεις την Ημέρα της Κρίσης. Έρχεται κάθε μέρα.
• Ακόμα κι όταν κάποιος είναι πεπεισμένος για την απελπισία του, πρέπει να δρα σαν να ελπίζει. Ή να αυτοκτονεί. Ο πόνος δεν δίνει δικαιώματα.
• Η αλήθεια, όπως και το φως, τυφλώνει.
• Οι άνθρωποι σπεύδουν να ασκήσουν κριτική για να μην κριθούν οι ίδιοι.
• Υπάρχουν κάποια πάθη τόσο δυνατά, που δεν μπορεί παρά να είναι αρετές.
• Χωρίς δουλειά, η ζωή σαπίζει, αλλά όταν η δουλειά είναι άψυχη, η ζωή εκφυλίζεται και ξεψυχάει.
• Επαναστατώ άρα υπάρχω.
• Αυτοί που γράφουν ξεκάθαρα έχουν αναγνώστες. Αυτοί που γράφουν δυσνόητα, έχουν σχολιαστές.
• Ο κόσμος όπου αισθάνομαι πιο άνετα, είναι ο Ελληνικός μύθος.
• Ο σκλάβος ξεκινά ζητώντας δικαιοσύνη και καταλήγει να περιμένει να φορέσει ένα στέμμα.
• Δεν μπορείς να αποκτήσεις εμπειρία κάνοντας πειράματα. Δεν μπορείς να δημιουργήσεις εμπειρία. Πρέπει να την υποστείς.
• Μια ένοχη συνείδηση έχει ανάγκη να εξομολογηθεί. Ένα έργο τέχνης είναι μια εξομολόγηση.
• •    «Το αλκοόλ σβήνει τον άνθρωπο για ν’ ανάψει το κτήνος», κάτι που τον κάνει να αντιληφθεί γιατί του αρέσει το αλκοόλ.
• •    Σε συγχωρούν για την ευτυχία σου και τα πλούτη σου μόνο αν τα μοιράζεσαι γενναιόδωρα.
• •    Το να αγαπάς ένα πλάσμα σημαίνει να έχεις αποδεχτεί να γερνάς μαζί του.
• •    Η ακεραιότητα δεν έχει ανάγκη από κανόνες.
• •    Η ζωή μπορεί να είναι υπέροχη και συνταρακτική, αυτή είναι όλη η τραγωδία της. Χωρίς ομορφιά, αγάπη ή κίνδυνο, θα ήταν σχεδόν εύκολο να ζεις.
• •    Υπάρχουν στους ανθρώπους περισσότερα πράγματα να θαυμάσουμε παρά να περιφρονήσουμε.
• •    Προπαντός όταν οι μέρες φαίνονται ατέλειωτες, είναι που αρχίζουν τα χρόνια να περνάνε γρήγορα.
• •    Πρέπει να θεωρείτε τον ηρωισμό και το θάρρος δευτερεύουσες αξίες, αφού όμως πρώτα δώσετε αποδείξεις ηρωισμού και θάρρους.
• •    Όταν παραδέχεται κανείς κάποια -ασήμαντα- ελαττώματα, πιστεύει ότι αποφεύγει έτσι να γίνει λόγος για τα άλλα του ελαττώματα. Επειδή είναι φυσιολογικό, σε κάποιον που ομολογεί αυθόρμητα κάποια ελαττώματα, να μην αναζητούμε κι άλλα.
• •    Αν πρόκειται να μου συμβεί κάτι, θέλω να είμαι εκεί.
• •    Το φθινόπωρο είναι μια δεύτερη άνοιξη, όπου κάθε φύλλο είναι ένα λουλούδι.
• •    Η αδράνεια είναι μοιραία μόνο για τις μετριότητες.
• •    Να ζεις μέχρι δακρύων.
• •    Φαντάζομαι πως ο Σίσυφος ήταν ευτυχισμένος.
• •    Όλα όσα ξέρω για την ηθική και την αίσθηση καθήκοντος τα έχω μάθει από το ποδόσφαιρο.
• •    Ανάμεσα στη δικαιοσύνη σας και τη μάνα μου, προτιμώ τη μάνα μου.
• •    Ο άνθρωπος είναι το μόνο πλάσμα που αρνείται να είναι αυτό που είναι.
• •    Στα τριάντα μου, σχεδόν από τη μια μέρα στην άλλη, γνώρισα τη φήμη. Τώρα ξέρω περί τίνος πρόκειται. Μικροπράγματα.
• •    Αυτός που απελπίζεται από την ανθρώπινη μοίρα είναι δειλός. Αυτός που έχει ελπίδες γι’ αυτήν είναι ανόητος.
• •    Σύμφωνα με τους Κινέζους, οι αυτοκράτορες που πλησιάζουν στο τέλος τους, εκδίδουν αναρίθμητους νόμους.
• •    Ο σκοπός του συγγραφέα είναι να εμποδίσει τον πολιτισμό να καταστρέψει τον εαυτό του.
• •    Όλες οι σπουδαίες πράξεις και όλες οι σπουδαίες σκέψεις έχουν γελοίο ξεκίνημα.
• •    Για τους πιο πολλούς ανθρώπους, ο πόλεμος είναι το τέλος της μοναξιάς. Για μένα, είναι η οριστική μοναξιά.
• •    Η ελευθερία δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια ευκαιρία για να γίνουμε καλύτεροι.
• •    Ο ελεύθερος Τύπος μπορεί να είναι είτε καλός είτε κακός, αλλά χωρίς ελευθερία, είναι απόλυτα βέβαιο ότι ο Τύπος δεν μπορεί να είναι οτιδήποτε άλλο από κακός.
• •    Όλη η τέχνη στον Κάφκα συνίσταται στο ότι υποχρεώνει τον αναγνώστη να τον ξαναδιαβάσει.
• •    Μιλώντας γι’ αυτά που αγνοείς, στο τέλος τα μαθαίνεις.
• •    Είναι πιθανό να είναι κανείς ενάρετος, αλλά μόνο από ιδιοτροπία.
• •    Από την εμπειρία κανείς δεν γίνεται σοφός, αλλά εμπειρογνώμων. Σε τι όμως;
• •    Κάθε άνθρωπος είναι ένας εγκληματίας που παραμένει άγνωστος.
• •    Δεν υπάρχει αγάπη για την ζωή χωρίς απελπισία για την ζωή.
• •    Το να δημιουργείς, σημαίνει επίσης να δίνεις μια μορφή στο πεπρωμένο σου.
• •    Στην πολιτική, είναι τα μέσα που καθαγιάζουν τον σκοπό και ποτέ ο σκοπός τα μέσα.
• •    Οι αμφιβολίες είναι ό,τι πιο ενδόμυχο έχουμε.
• •    Από τη στιγμή που όλοι θα πεθάνουμε, είναι προφανές ότι το πού και το πότε δεν έχουν καμιά σημασία.
• •    Η τραγωδία δεν είναι λύση.

Επιμέλεια: Δώρα Ιωακειμίδου