Γράφει ο Στέφανος Μαντζαρίδης, δημοσιογράφος
Ποιο είναι τελικά το κέρδος που μπορεί να αποκομίσει το παιδί μου από την ενασχόληση του με τον αθλητισμό; Τι να προτιμήσει, ομαδικό ή ατομικό άθλημα; Μήπως είναι πολύ μικρό το παιδί μου για να ξεκινήσει αθλητισμό; Τι στάση να κρατήσω στην προπόνηση και στους αγώνες του παιδιού μου; Μα καλά, να στείλω το παιδί μου να ασχοληθεί με το ποδόσφαιρο με όλα αυτά που βλέπω να γίνονται στο χώρο;
Ερωτήματα που είναι βέβαιο πως περνάνε από το μυαλό κάθε γονέα που το παιδί του είτε αθλείται είτε βρίσκεται ένα βήμα πριν να αθληθεί. Οι απαντήσεις πολλές, όποιον κι αν ρωτήσεις δίπλα σου είναι βέβαιο πως θα έχει και από μια άποψη για το θέμα. Άλλωστε είναι χαρακτηριστικό μας γνώρισμα να έχουμε γνώμη και άποψη επί παντός επιστητού…
Τι καλύτερο όμως από τη συμβουλή ενός ειδικού; Ενός ανθρώπου που είναι άριστος γνώστης του αντικειμένου και που σχεδόν ολόκληρη η ζωή του περιστρέφεται γύρω από την ενασχόληση του με παιδιά;
Στην προσπάθεια μας να βρούμε τον μίτο της Αριάδνης και να ξεφύγουμε από τον λαβύρινθο της παραπληροφόρησης, ψάξαμε και βρήκαμε έναν ειδικό, την ψυχολόγο Μαρία Βερβέρη και ζητήσαμε τη βοήθεια της στην προσπάθεια μας να λύσουμε κάποιες ζωτικές για εμάς απορίες. Η γνώμη της κ. Βρβέρη έχει ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς από τον Σεπτέμβριο του 2012 μέχρι και τον Ιούνιο του 2015 ήταν υπεύθυνη για την ψυχολογική στήριξη και ενίσχυση των τμημάτων υποδομής της ομάδας ποδοσφαίρου της Π.Α.Ε. Καλλονής, και πιο συγκεκριμένα των τμημάτων Κ-15, Κ-17 και Κ-20.
Η Μαρία Βερβέρη γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μυτιλήνη. Αποφοίτησε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το 2007, από το τμήμα Ψυχολογίας. Μετά το πέρας των βασικών της σπουδών, συνέχισε για μεταπτυχιακές σπουδές όταν και ειδικεύτηκε στην Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων, στο Πανεπιστήμιο του Leiden, στην Ολλανδία. Εκεί έλαβε ειδική κατάρτιση επάνω σε όλων των ειδών τα θέματα (αναπτυξιακές δυσκολίες, προβλήματα συμπεριφοράς, μαθησιακές δυσκολίες, αγχώδεις διαταραχές, συναισθηματικές δυσκολίες κ.α.) που αφορούν το παιδί και τον έφηβο.
Τον Ιούνιο του 2012 εκπαιδεύτηκε στο πρόγραμμα Αυτισμός και Παιχνίδι – S.S.P.I. (Social Skills Intervention Programm Assesement).
Ακόμη, παράλληλα το ίδιο χρονικό διάστημα ολοκλήρωσε την εξειδικευμένη επιμόρφωση της στις εφαρμογές της Γνωσιακής-Συμπεριφορικής Θεραπείας των Αγχωδών Διαταραχών.
Τον Μάρτιο του 2014 ολοκλήρωσε την εκπαίδευση της στη Διάγνωση Μαθησιακών Δυσκολιών σε Μαθητές Δημοτικού και Γυμνασίου, ενώ τον Ιανουάριο του επόμενου έτους ολοκλήρωσε το 4μηνο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, με εκπαιδευτικό αντικείμενο “Ψυχοπαθολογία του Βρέφους, του Παιδιού & του Εφήβου” του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Επιπλέον, είναι κάτοχος επάρκειας της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας και του Ελληνικού συστήματος Braille (μέθοδος ανάγνωσης τυφλών).
Ακολουθεί η πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που μας παραχώρησε η κ. Μαρία Βερβέρη, την οποία και ευχαριστούμε μέσα από την ψυχή μας για την τόσο πολύτιμη βοήθεια της στο έργο μας.
Πολλαπλά τα οφέλη από τον αθλητισμό για ένα παιδί…
Στέφανος Μαντζαρίδης: -Ποιο είναι το κέρδος που μπορεί να αποκομίσει ένα παιδί με την ενασχόληση του με τον αθλητισμό;
Μαρία Βερβέρη: -Ολοένα και περισσότερες έρευνες τα τελευταία χρόνια τονίζουν τη σπουδαιότητα της συμμετοχής των παιδιών στη άθληση. Τα οφέλη της άθλησης αφορούν σε διάφορους τομείς (σωματικά οφέλη, κοινωνικά, συναισθηματικά, ακαδημαϊκά). Πιο αναλυτικά, η συμμετοχή στον αθλητισμό μειώνει τις πιθανότητες παχυσαρκίας, ένα φαινόμενο με ανησυχητικά αυξητικές τάσεις. Επίσης, αν το παιδί συνεχίσει να αθλείται και κατά τη διάρκεια της εφηβείας, τότε έχει λιγότερες πιθανότητες να εμπλακεί στη χρήση ουσιών αλλά και γενικότερα σε παραβατικές συμπεριφορές.
Ακόμη, η συμμετοχή στην άθληση βοηθά τους μαθητές και στην ακαδημαϊκή τους πορεία. Αυτό συμβαίνει γιατί μέσα από το άθλημα τα παιδιά μαθαίνουν πώς να είναι πειθαρχημένα και πώς να επικεντρώνουν την προσοχή τους σε κάτι, καθώς και πώς να έχουν υπομονή όταν τα πράγματα δυσκολεύουν. Επίσης τα αθλήματα καλλιεργούν την εμπιστοσύνη, αυξάνουν τη συγκέντρωση και διδάσκουν στα παιδιά το πώς να ελέγχουν τα συναισθήματά τους. Τέλος, ο αθλητισμός για παιδιά είναι ευκαιρία για κοινωνικοποίηση και εκπαίδευση. Τα παιδιά μαθαίνουν να υπακούν στους κανόνες για το καλό της ομάδας, μαθαίνουν να σέβονται τα δικαιώματα των άλλων. Μαθαίνουν να ανταγωνίζονται σε υγιείς συνθήκες.
Στέφανος Μαντζαρίδης: -Είναι προτιμότερο ένα παιδί να ασχοληθεί με κάποιο ομαδικό ή με κάποιο ατομικό άθλημα; Παίζει ρόλο ο χαρακτήρας του παιδιού στην επιλογή του αθλήματος; Πρέπει να επεμβαίνουν οι γονείς στην απόφαση του παιδιού; Τελικά η επιλογή του αθλήματος είναι απόφαση του ίδιου του παιδιού ή των γονέων του;
Μαρία Βερβέρη: -Η κατάλληλη επιλογή αθλήματος είναι σημαντική, καθώς απ’ αυτό εξαρτάται εάν τελικά το παιδί θα δεσμευτεί σε αυτή την δραστηριότητα. Η επιλογή του αθλήματος καλό είναι, να στηρίζεται στις επιθυμίες και στις δεξιότητες του παιδιού. Για παράδειγμα, ένα παιδί μικρής ηλικίας δεν έχει ακόμη αναπτύξει τις απαραίτητες δεξιότητες για να ασχοληθεί με οργανωμένα αθλήματα.
Οι γονείς δεν πρέπει να υποχρεώσουν το παιδί τους να ξεκινήσει τον αθλητισμό. Μπορούν ωστόσο, οι ίδιοι να λειτουργήσουν σαν πρότυπο, οπότε και να πείσουν τα παιδιά μέσα από το δικό τους παράδειγμα. Δηλαδή, οι γονείς μπορούν να αθλούνται μαζί με τα παιδιά τους, μπορούν να παρακολουθούν αθλητικές δραστηριότητες, να συζητούν γι αυτές κ.ο.κ. Πριν λοιπόν, εντάξουμε το παιδί σε κάποια αθλητική δραστηριότητα, πρώτα να σκεφτούμε τι είναι αυτό που ταιριάζει περισσότερο στην προσωπικότητά του, αν είναι κλειστό ή ανοιχτό παιδί, αν του αρέσουν τα ομαδικά παιχνίδια ή αν προτιμάει να παίζει μόνο του. Ακόμα χρειάζεται να προσέξουμε αν είναι ώριμο και έτοιμο να ξεκινήσει κάποιο άθλημα ή όχι.
Στέφανος Μαντζαρίδης: -Ποια είναι η καταλληλότερη ηλικία για ένα παιδί για να ξεκινήσει τον αθλητισμό;
Μαρία Βερβέρη: -Η κατάλληλη ηλικία για να ξεκινήσει είναι όταν το παιδί κατανοεί τις οδηγίες που του δίνονται. Συνήθως, στην προσχολική ηλικία το παιδί κατακτά τις γνωστικές, κοινωνικές αλλά και κινητικές δεξιότητες, που το καθιστούν ικανό να εμπλακεί με κάποιο άθλημα.
Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο αθλητισμός είναι διασκέδαση. Επομένως, ακόμη και παιδιά μικρότερης ηλικίας μπορούν να εμπλακούν στην άθληση, αρκεί να γίνει με έναν πιο χαλαρό και παιγνιώδη τρόπο.
Ώρες ώρες στην κερκίδα νιώθω να πνίγομαι με αυτά που βλέπω…
Στέφανος Μαντζαρίδης: -Ποια είναι τα πιο συχνά λάθη που κάνουν οι γονείς σε ότι αφορά την ενασχόληση των παιδιών τους με τον αθλητισμό;
Μαρία Βερβέρη: -Η στήριξη των αθλητών από τους γονείς τους είναι καθοριστική. Ωστόσο, αρκετά συχνά οι γονείς υιοθετούν κάποιες συμπεριφορές που παρεμποδίζουν την εξέλιξη του παιδιού. Ενδεικτικά, αναφέρουμε κάποιες απ΄ αυτές παρακάτω. Δηλαδή, η υπερεμπλοκή (μπλέκονται στις διοικήσεις των συλλόγων για να λειτουργούν σαν ασπίδα στα παιδιά τους)και η τάση των γονιών να υποκαθιστούν τον προπονητή. Αυτή η υπερπροστασία των γονιών συχνά καταλήγει να υπονομεύει την αυτονομία και την ανεξαρτησία του παιδιού.
Ακόμη, παρεμβαίνουν στους στόχους που έχει θέσει το παιδί σε συνεργασία με τον προπονητή του. Επίσης, συχνά οι γονείς αποδοκιμάζουν και κρίνουν πολύ αυστηρά την επίδοση του αθλητή – παιδιού τους. Έχουν υψηλές και μη ρεαλιστικές προσδοκίες.
Στέφανος Μαντζαρίδης: -Πως μπορεί να χειριστεί ένας γονέας την κατάσταση όταν ένα παιδί αρχίζει να παραμελεί τις σχολικές του υποχρεώσεις για χάρη του αθλητισμού;
Μαρία Βερβέρη: -Για κάποια παιδιά το διάβασμα έρχεται δευτερεύον στα ενδιαφέροντα τους. Αρχικά, χρειάζεται να αποσαφηνίσουμε ποιος είναι ο λόγος (π.χ. μαθησιακές δυσκολίες, άγχος, έλλειψη κινήτρου, υψηλές προσδοκίες γονιών κλπ) που το παιδί παραμελεί τη μελέτη του. Συζητείστε επομένως, τους λόγους και προσπαθήστε να κάνετε μια συμφωνία μαζί του. Το παιδί χρειάζεται να συνειδητοποιήσει τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες του αλλά και τις συνέπειες που θα έχει η όποια επιλογή του.
Θέλω η ομάδα που παίζει το παιδί μου να σαρώνει τα πάντα…
Στέφανος Μαντζαρίδης: -Αθλητισμός ή πρωταθλητισμός; Ποια είναι η γνώμη μιας ψυχολόγου για τη ‘’μέγγενη του πρωταθλητισμού’’ σε μικρά παιδιά;
Μαρία Βερβέρη: -Το δίλημμα «Αθλητισμός ή Πρωταθλητισμός» σε παιδιά μικρής ηλικίας δεν χρειάζεται καν να τίθεται. Τα μικρά παιδιά δεν έχουν αναπτύξει ακόμη τις δεξιότητες για να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της συστηματικής προπόνησης. Δεν έχουν φτάσει ακόμα γνωστικά και συναισθηματικά, στο επίπεδο εκείνο που τους επιτρέπει να επεξεργαστούν δύσκολες συνθήκες και πιεστικά συναισθήματα. Δυσκολεύονται να διαχειριστούν την ήττα, τις απογοητεύσεις, τις πολλές ώρες προπόνησης.
Γι αυτό και όπως έχουμε αναφέρει παραπάνω, στα μικρά παιδιά η όποια ενασχόληση με τον αθλητισμό χρειάζεται να έχει παιγνιώδη χαρακτήρα και να λαμβάνει πάντα υπόψη την ηλικία του παιδιού. Διαφορετικά, η υπερβολική πίεση και η εντατική προπόνηση από νεαρή ηλικία, μπορεί να οδηγήσει στην διακοπή του αθλήματος.
Στέφανος Μαντζαρίδης: -Πως μπορεί να καταφέρει μια Ακαδημία ποδοσφαίρου να κρατήσει μακριά το νοσηρό κλίμα που επικρατεί στο χώρο του ποδοσφαίρου στη χώρα μας;
Μαρία Βερβέρη: -Η βία στα γήπεδα είναι ένα βαθιά κοινωνικό φαινόμενο και μπορεί να εκφραστεί με διάφορους τρόπους, δηλαδή λεκτικά, ψυχολογικά, σωματικά κλπ.
Για την αντιμετώπιση της βίας στα γήπεδα έχουν γίνει πολλές έρευνες αλλά και προσπάθειες για την καταστολή της. Η πολιτεία και οι αρμόδιοι φορείς χρειάζεται ωστόσο, να δώσουν μεγαλύτερη βαρύτητα στην βελτίωση της «ποδοσφαιρικής νοοτροπίας». Εκτός όμως των παραπάνω, η κάθε ακαδημία, το κάθε σωματείο μπορούν από την δική τους πλευρά να βοηθήσουν σε αυτό το εγχείρημα. Προσπαθώντας να εμφυσήσουν στους αθλητές τις αξίες του υγιούς αθλητισμού και του «Ευ Αγωνίζεσθαι».
Το «Ευ Αγωνίζεσθαι» αφορά σε σεβασμό στην άποψη του άλλου, σεβασμό στην αθλητική διαδικασία, τήρηση στο ακέραιο των κανόνων του αθλήματος, σεβασμό σε συναθλητές και αντιπάλους, σεβασμό στους φιλάθλους, σταθερή θέση ενάντια στη βία κλπ. Καλλιεργώντας επομένως, τέτοιες αρχές και αξίες στους αθλητές αυξάνονται οι πιθανότητες να περιοριστούν τα φαινόμενα βίας στους αθλητικούς χώρους.
Είναι ευλογία η ενασχόληση με παιδιά και εφήβους…
Στέφανος Μαντζαρίδης: –Είναι απαραίτητη η ύπαρξη ψυχολόγου σε μια Ακαδημία ποδοσφαίρου; Πόσο όμορφη αλλά και πόσο δύσκολη συνάμα είναι η απασχόληση ενός ψυχολόγου σε μια Ακαδημία ποδοσφαίρου;
Μαρία Βέρβερη: -Η παρουσία ενός ψυχολόγου σε μια ποδοσφαιρική ακαδημία είναι σημαντική. Η συμβολή του έγκειται κυρίως στην εκπαίδευση/εκμάθηση ψυχολογικών δεξιοτήτων, απαραίτητων για τον αθλητισμό. Οι ψυχολογικές δεξιότητες στον αθλητισμό, όπως και οι φυσιολογικές δεξιότητες μπορούν να καλλιεργηθούν έτσι ώστε να βελτιωθεί η επίδοση του αθλητή.
Οι δεξιότητες αυτές αφορούν στη διαχείριση του άγχους, στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης, ανάπτυξη θετικών συναισθημάτων, εξωτερικών και εσωτερικών κινήτρων, καλλιέργεια του αυτοέλεγχου κτλ. Μάλιστα, όσο μικρότερος είναι ο αθλητής τόσο καλύτερα εξασκεί και αφομοιώνει τις ψυχολογικές τεχνικές, ώστε να έχει καλύτερη απόδοση.
Η ενασχόληση με τα παιδιά αλλά και τους εφήβους, είναι ευλογία. Η παιδική γαλήνη και αθωότητα σε παρασύρει και εσένα και σου δίνει άλλες αντοχές για να συνεχίζεις. Το να δουλεύεις με παιδιά απαιτεί υπομονή και επιμονή, ωστόσο η αγάπη, η εκτίμηση και το χαμόγελο που σου δίνουν, είναι η καλύτερη ανταμοιβή σε όποιες δυσκολίες συναντάς.
Το συμπέρασμα που βγαίνει από την τόσο ενδιαφέρουσα κουβέντα με την κ. Βερβέρη είναι πως πρέπει άφοβα να στέλνουμε τα παιδιά μας να αθληθούν. Είναι τόσο πολλά εκείνα που ένα παιδί μπορεί να κερδίσει με την ενασχόληση του με τον αθλητισμό που θα ήταν εγκληματικό να το αποτρέψουμε.
Από τη στιγμή όμως που θα πάρουμε την απόφαση, θα πρέπει να κρατήσουμε τον εαυτό μας έξω από τις γραμμές που οριοθετούν τον αγωνιστικό χώρο αφήνοντας τους ειδικούς να κάνουν ότι καλύτερο μπορούν για τα παιδιά μας ανεμπόδιστοι και ελεύθεροι από πιέσεις και επεμβάσεις. Ο αθλητισμός είναι το ομορφότερο δευτερεύον πράγμα στον κόσμο και πρέπει κάθε παιδί να το βιώσει…
