The Players Tribune δημοσίευσε το γράμμα του Ροναλντίνιο με παραλήπτη τον εαυτό του σε ηλικία οκτώ ετών. Στο γράμμα αυτό, ο Βραζιλιάνος εξηγεί τη στενή σχέση με τον αδερφό του και τη διαδρομή που διένυσε από τη δύσκολη παιδική του ηλικία μέχρι την καταξίωση.
“Αγαπητέ 8χρονε Ροναλντίνιο,
Αύριο, όταν επιστρέψεις σπίτι αφού έχεις παίξει ποδόσφαιρο, θα υπάρχουν πολλοί άνθρωποι εκεί. Οι θείοι σου, οι φίλοι της οικογένειάς σου και κάποιοι άλλοι που δεν γνωρίζεις, θα είναι στην κουζίνα. Αρχικά, θα πιστέψεις ότι έχεις αργήσει για το πάρτι. Όλοι θα είναι εκεί για να γιορτάσουν μαζί σου τα 18α γενέθλια του αδερφού σου, Ρομπέρτο.
Συνήθως, όταν επιστρέφεις σπίτι από το ποδόσφαιρο, η μητέρα σου γελά και αστειεύεται. Αυτή τη φορά, όμως, θα κλαίει. Και μετά θα δεις τον Ρομπέρτο. Θα σε πάρει αγκαλιά και θα σε οδηγήσει στο μπάνιο, για να είσαι μόνος. Μετά θα σου πει κάτι που δεν θα καταλάβεις.
Έγινε ένα ατύχημα. Ο πατέρας έφυγε. Πέθανε.
Δεν θα σου προκαλέσει αίσθηση. Τι σημαίνει αυτό; Πότε θα έρθει; Πώς μπορεί να έφυγε; Ο πατέρας ήταν αυτός που σου είπε να παίζεις δημιουργικά στο γήπεδο. Αυτός που σου είπε να παίζεις ελεύθερα. Πίστευε σε εσένα, περισσότερο από κάθε άλλον. Όταν ο Ρομπέρτο άρχισε να παίζει επαγγελματικά για την Γκρέμιο πέρυσι, ο πατέρας είπε σε όλους: “ο Ρομπέρτο είναι καλός, όμως δείτε τον μικρότερο που έρχεται”.
Ο πατέρας ήταν υπερήρωας. Λάτρευε το ποδόσφαιρο τόσο πολύ, που ώστε μετά τη δουλειά μέσα στην εβδομάδα, δούλευε ως σεκιούριτι στο γήπεδο της Γκρέμιο τα Σαββατοκύριακα. Πώς δεν θα μπορούσες να τον ξαναδείς ποτέ; Δεν θα μπορείς να καταλάβεις αυτό που σου είπε ο Ρομπέρτο.
Δεν θα νιώσεις άμεσα θλίψη, αμέσως. Αυτό θα έρθει αργότερα. Μετά από λίγα χρόνια, θα καταλάβεις ότι ο πατέρας δεν θα έρθει ξανά στη Γη. Αυτό που θέλω να καταλάβεις, όμως, είναι ότι κάθε φορά που έχεις την μπάλα στα πόδια σου, ο πατέρας σου θα είναι μαζί σου.
Όταν θα έχεις την μπάλα στα πόδια σου, θα είσαι ελεύθερος. Θα είσαι χαρούμενος. Θα είναι, ωσαν να ακούς μουσική. Αυτό το συναίσθημα θα σε κάνει να σκορπάς τη χαρά στον κόσμο. Είσαι τυχερός, επειδή έχεις τον Ρομπέρτο. Ακόμη και αν είναι δέκα χρόνια μεγαλύτερος και ήδη παίζει για την Γκρέμιο, ο Ρομπέρτο θα είναι πάντα δίπλα σου. Δεν θα είναι απλά αδερφός, θα είναι σαν πατέρας. Και πάνω από όλα θα είναι ο ήρωάς σου.
Θα θέλεις να παίζεις όπως εκείνος, θα θέλεις να του μοιάσεις. Κάθε πρωί όταν θα πηγαίνεις στην Γκρέμιο – θα παίζεις με τους νέους, όταν ο Ρομπέρτο θα παίζει με την ανδρική ομάδα – θα πηγαίνεις στα αποδυτήρια με τον αδερφό σου, τον σταρ. Και κάθε βράδυ, όταν ξαπλώνεις, θα σκέφτεσαι: μοιράζομαι το ίδιο δωμάτιο με το είδωλό μου.
Δεν υπάρχουν αφίσες στο δωμάτιο που μοιράζεστε, υπάρχει μόνο μία μικρή τηλεόραση. Δεν θα έχει καμία σημασία, καθώς δεν θα βρίσκετε χρόνο να βλέπετε μαζί παιχνίδια. Όταν δεν θα ταξιδεύει, ο Ρομπέρτο θα σε παίρνει μαζί του να παίξετε περισσότερο ποδόσφαιρο. Εκεί που θα ζείτε, στο Πόρτο Αλέγκρε, υπάρχουν συμμορίες και ναρκωτικά. Θα είναι δύσκολα, όμως όσο θα παίζετε ποδόσφαιρο, στο δρόμο, στο πάρκο, με τον σκύλο σας, θα νιώθετε ασφαλείς.
Ναι, είπα τον σκύλο σας. Είναι ακούραστος αμυντικός. Θα παίζεις με τον Ρομπέρτο, με άλλα παιδιά και τους μεγαλύτερους στο πάρκο. Στο τέλος, όμως, όλοι θα κουράζονται και εσύ θα συνεχίσεις να παίζεις. Έτσι, θα πρέπει πάντα να παίρνεις μαζί τον σκύλο σου, τον Μπομπόμ. Ένας πραγματικός Βραζιλιάνος σκύλος. Και οι Βραζιλιάνοι σκύλοι λατρεύουν το ποδόσφαιρο. Θα είναι η καλύτερη πρακτική για ντρίμπλες και τεχνική.
Σε πολλά χρόνια από τώρα, θα παίζεις στην Ευρώπη και λίγοι αμυντικοί θα σου θυμίζουν τον Μπομπόμ. Η παιδική σου ηλικία θα είναι διαφορετική. Μέχρι να γίνεις 13 ετών, οι άνθρωποι θα αρχίσουν να μιλάνε για σένα. Θα μιλάνε για τις ικανότητές σου και αυτά που μπορείς να κάνεις με την μπάλα. Το ποδόσφαιρο σε εκείνο το σημείο θα είναι απλό παιχνίδι για σένα. Το 1994, όμως, όταν θα είσαι 14 το Μουντιάλ θα σου δείξει ότι το ποδόσφαιρο είναι πολλά περισσότερο από ένα απλό παιχνίδι.
Η 17η Ιουλίου του 1994 είναι μία μέρα που όλοι οι Βραζιλιάνοι θα θυμούνται. Εκείνη τη μέρα θα ταξιδεύεις με την ομάδα της Γκρέμιο για ένα ματς στο Μπέλο Οριζόντε. Η τηλεόραση θα δείχνει τον τελικό με την Ιταλία. Ναι, η Βραζιλία θα είναι στον τελικό για πρώτη φορά μετά από 24 χρόνια. Όλη η χώρα θα παραλύσει. Παντού στο Μπέλο Οριζόντε θα υπάρχουν σημαίες. Δεν υπάρχουν άλλα χρώματα εκτός από το κίτρινο και το πράσινο. Σε κάθε σημείο της πόλης θα υπάρχει και μία τηλεόραση.
Θα δεις το παιχνίδι με τους συμπαίκτες σου. Το τελευταίο σφύριγμα θα βρει τις ομάδες ισόπαλες 0-0 και μετά θα έχουμε πέναλτι. Η Ιταλία θα χάσει το πρώτο, όπως και η Βραζιλία. Έπειτα, η Ιταλία θα σκοράρει. Τότε, θα έρθει η σειρά του Ρομάριο. Η μπάλα χτυπάει στο δοκάρι και καταλήγει στα δίχτυα. Όλοι αρχίζουν να βάζουν τις φωνές. Η Ιταλία σκοράρει και πάλι και μετά επικρατεί σιωπή. Ο Μπράνκο σκοράρει για την Βραζιλία, ο Ταφαρέλ κάνει την απόκρουση και ο Ντούνγκα σκοράρει. Τότε, θα έρθει η στιγμή που θα αλλάξει όχι μόνο τη δική σου ζωή, αλλά και τις ζωές εκατομμυρίων Βραζιλιάνων.
Ο Μπάτζιο παίρνει φόρα και αστοχεί. Η Βραζιλία είναι παγκόσμια πρωταθλήτρια. Κατά τη διάρκεια των τρελών πανηγυρισμών, θα σου γίνει ξεκάθαρο τι θες να κάνεις στη ζωή σου. Θα καταλάβεις τι σημαίνει το ποδόσφαιρο για τους Βραζιλιάνους. Θα καταλάβεις τη δύναμη των σπορ. Το πιο σημαντικό, θα δεις την ευτυχία που μπορεί να φέρει το ποδόσφαιρο στους καθημερινούς ανθρώπους.
“Θα παίξω για τη Βραζιλία”, θα πεις στον εαυτό σου εκείνη τη μέρα. Κανείς δεν θα πιστέψει, ειδικά με τον τρόπο που παίζεις. Θα υπάρξουν κάποιοι προπονητές – εντάξει, ιδιαίτερα ένας – που θα σου πει να μην παίζεις με τον τρόπο που το κάνεις. Θα πιστέψει ότι πρέπει να είσαι πιο σοβαρός και ότι πρέπει να σταματήσεις να ντριμπλάρεις τόσο πολύ. “Δεν πρόκειται ποτέ να γίνεις ποδοσφαιριστής”. θα σου πει.
Χρησιμοποίησε αυτά τα λόγια ως κίνητρο. Χρησιμοποίησέ τα και μείνε συγκεντρωμένος. Και μετά σκέψου εκείνους που έπαιξαν το ποδόσφαιρο σαν τέχνη – τον Ντένερ, τον Μαραντόνα, τον Ρονάλντο. Να σκεφτείς αυτό που είπε ο πατέρας: να παίζεις ελεύθερα. Να χαίρεσαι. Είναι κάτι που πολλοί προπονητές δεν θα καταλάβουν, όμως όταν θα βρίσκεσαι στο γήπεδο, δεν πρόκειται ποτέ να κάνεις υπολογισμούς. Όλα θα έρχονται φυσιολογικά. Πριν βρεις χρόνο να σκεφτείς, τα πόδια σου θα έχουν ήδη πάρει την απόφαση.
Η δημιουργικότητα θα σε πάει πιο μακριά από τους υπολογισμούς. Κάποια μέρα, μόλις λίγους μήνες αφού δεις τον Ρομάριο να σηκώνει το Μουντιάλ, ο προπονητής σου στην Γκρέμιο θα σε φωνάξει στο γραφείο του μετά την προπόνηση. Θα σου πει ότι κλήθηκες στην Εθνική U17. Όταν θα πας στο προπονητικό κέντρο στην Τερεζόπολις, θα δεις κάτι που ποτέ δεν θα ξεχάσεις: όταν πας στην καφετέρια, θα δεις κάποιες φωτογραφίες να κρέμονται στους τοίχους: ο Πελέ, ο Ζίκο, ο Μπεμπέτο.
Θα περπατήσεις εκεί που περπάτησαν αυτοί οι θρύλοι. Θα κάτσεις στα ίδια τραπέζια που οι Ρομάριο, Ρονάλντο και Ριβάλντο κάθισαν. Θα φας το ίδιο φαγητό που εκείνοι έφαγαν. Θα κοιμηθείς στο ίδιο δωμάτιο που εκείνοι κοιμήθηκαν. Πριν κοιμηθείς, η τελευταία του σκέψη θα είναι: αναρωτιέμαι ποιοι από τους ήρωές μου κοιμήθηκαν σε αυτό το μαξιλάρι. Για τα επόμενα χρόνια, θα κάνεις τα πάντα για να παίξεις ποδόσφαιρο. Θα περάσεις τη ζωή σου σε λεωφορεία και γήπεδα. Για την ακρίβεια, από το 1995 μέχρι το 2003, δεν πρόκειται να κάνεις διακοπές. Θα είναι πολύ έντονα.
Όταν, όμως, γίνεις 18, θα πετύχεις κάτι για το οποίο ο πατέρας σου θα ήταν πολύ υπερήφανος. Θα κάνεις το ντεμπούτο σου με την πρώτη ομάδα της Γκρέμιο. Το μόνο μελανό σημείο είναι ότι δεν θα είναι εκεί ο Ρομπέρτο. Ένας τραυματισμός στο γόνατο θα τον αναγκάσει να παίξει στην Ελβετία. Δεν πρόκειται ποτέ να μοιραστεί το ίδιο γήπεδο με τον ήρωά σου, όμως θα έχεις περάσει τόσα χρόνια βλέποντάς τον, που θα ξέρεις τι να κάνεις και πώς να αντιδράσεις.
Στις ημέρες που έχει αγώνα, θα περπατάς στο πάρκινγκ, που δούλευε ο πατέρας σου τα Σαββατοκύριακα. Θα μπαίνεις στα αποδυτήρια που σε πήγαινε ο αδερφός σου. Θα βάζεις την φανέλα της μπλε και άσπρη φανέλα της Γκρέμιο. Θα σκέφτεσαι: η ζωή δεν μπορεί να γίνει καλύτερη από αυτήν. Θα σκέφτεσαι ότι τα κατάφερες. Θα παίζεις για την ομάδα της πόλης σου. Η ιστορία σου, όμως, δεν θα τελειώσει εκεί.
Τον επόμενο χρόνο θα παίξεις για πρώτη φορά με την Ανδρών της Βραζιλίας. Θα συμβεί κάτι αστείο. Θα πας στο προπονητικό κέντρο μία ημέρα αργότερα από τους συμπαίκτες σου. Γιατί; Θα σε καθυστερήσει ένα ματς της Γκρέμιο, στον τελικό του πολιτειακού πρωταθλήματος Gaúcho με την Ιντερνασιονάλ, για την οποία έπαιζε ο Ντούνγκα, αρχηγός της εθνικής που κατέκτησε το Μουντιάλ του 1994. Θα παίξεις πολύ καλά σε εκείνο το παιχνίδι. Έτσι, όταν θα φτάσεις στο προπονητικό κέντρο, οι συμπαίκτες σου – εκείνοι που έβλεπες να κατακτούν το Μουντιάλ – θα μιλάνε μόνο για έναν παίκτη: τον μικρό με τη φανέλα με το νούμερο 10.
Θα μιλάνε για σένα. Θα μιλάνε για το πώς ντρίμπλαρες τον Ντούνγκα. Θα μιλάνε για το νικητήριό σου γκολ. Μην έχεις όμως τόση αυτοπεποίθηση, γιατί τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα. Αυτή θα είναι η πιο σημαντική στιγμή της ζωής σου. Όταν φτάνεις σε τέτοιο επίπεδο, οι άνθρωποι περιμένουν πολλά πράγματα από σένα. Θα συνεχίσεις να παίζεις με τον τρόπο σου; Ή θα αρχίσεις να κάνεις υπολογισμούς; Θα αρχίσεις να παίζεις με λιγότερο ρίσκο;
Η μόνη συμβουλή που μπορώ να σου δώσω είναι η εξής: παίξε με τον δικό σου τρόπο. Παίξε ελεύθερα. Άκου τη μουσική. Αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος να ζήσεις τη ζωή σου. Το να παίζεις για την Βραζιλία θα αλλάξει τη ζωή του. Εντελώς ξαφνικά πόρτες που ποτέ δεν γνώριζαν ότι υπάρχουν, θα σου ανοίξουν.
Θα αρχίσεις να σκέφτεσαι να παίξεις στην Ευρώπη, όπου πολλοί από τους ήρωές σου πήγαν για να αποδείξουν την αξία τους. Ο Ρονάλντο θα σου πει για τη ζωή στη Βαρκελώνη. Θα δεις τα βραβεία του, τη Χρυσή Μπάλα, τα τρόπαιά του. Ξαφνικά, θα θέλεις κι εσύ να γράψεις ιστορία. Θα αρχίσεις να ονειρεύεσαι πέρα από την Γκρέμιο. Το 2001 θα υπογράψεις στην Παρί Σεν Ζερμέν.
Πώς μπορώ να πω σε ένα παιδί που γεννήθηκε σε μία καλύβα στις φαβέλες πώς θα είναι η ζωή στην Ευρώπη; Είναι αδύνατο. Δεν πρόκειται να καταλάβεις, ακόμη και να σου το πω. Από τη στιγμή που θα φύγεις για το Παρίσι, τη Βαρκελώνη μετά και το Μιλάνο, όλα θα γίνουν πολύ γρήγορα. Κάποια από τα ΜΜΕ στην Ευρώπη δεν θα καταλάβουν το παιχνίδι σου. Δεν θα καταλάβουν γιατί πάντα θα χαμογελάς.
Λοιπόν, θα χαμογελάς γιατί το ποδόσφαιρο είναι χαρά. Γιατί να είσαι σοβαρός; Σκοπός σου θα είναι να σκορπάς τη χαρά. Θα σου το ξαναπώ: δημιουργικότητα αντί για υπολογισμούς.
Να παίζεις ελεύθερα και θα κερδίσεις το Μουντιάλ με τη Βραζιλία. Να παίζεις ελεύθερα και θα κερδίσεις το Champions League, τη La Liga, τη Serie A. Να παίζεις ελεύθερα και θα κερδίσεις τη Χρυσή Μπάλα. Εκείνο, όμως, για το οποίο θα είσαι πιο περήφανος θα είναι ότι βοήθησες την Μπαρτσελόνα να αλλάξει τρόπο παιχνιδιού. Θα φτάσεις εκεί, όταν η Ρεάλ θα είναι η μεγαλύτερη δύναμη. Μέχρι να φύγεις, τα παιδιά θα ονειρεύονται να παίζουν με τον “τρόπο της Μπαρτσελόνα”. Άκουσέ με, όμως. Ο ρόλος σου σε αυτό θα είναι πολύ περισσότερα από το γήπεδο.
Στην Μπαρτσελόνα θα ακούσεις για αυτό το παιδί από τις ακαδημίες. Φοράει το νούμερο 10, όπως εσύ. Είναι μικροκαμωμένος όπως εσύ. Μαζί με τους συμπαίκτες σου θα πάτε να τον δείτε να παίζει με τους μικρούς και εκείνη τη στιγμή θα καταλάβεις ότι θα γίνει περισσότερα από έναν μεγάλο ποδοσφαιριστή. Αυτό το παιδί είναι διαφορετικό. Το όνομά του είναι Λιονέλ Μέσι.
Θα ζητήσεις από τους προπονητές να τον φέρουν να παίξει με σένα στους άντρες. Όταν θα φτάσει, οι παίκτες της Μπαρτσελόνα θα μιλάνε για εκείνον, όπως μιλούσαν για εσένα κάποτε οι Βραζιλιάνοι. Θα θέλεις να του δώσεις μία συμβουλή. Πες του: να παίζεις με χαρά. Απλά, παίξει με την μπάλα.
Ακόμη και όταν θα φύγεις, το ελεύθερο ποδόσφαιρο θα συνεχίσει να ζεις στην Μπαρτσελόνα μέσω του Μέσι. Πολλά μπορούν να συμβούν στη ζωή, καλά και άσχημα. Ό,τι και να συμβεί, όμως, το χρωστάς στο ποδόσφαιρο. Όταν οι άνθρωποι θα αμφισβητούν το στυλ σου ή γιατί χαμογελάς έπειτα από μία ήττα, θέλω να σκέφτεσαι ένα πράγμα. Όταν ο πατέρας σου αφήσει αυτόν τον κόσμο, δεν θα έχεις πολλές αναμνήσεις από εκείνον.
Η οικογένειά σου δεν θα έχει πολλά χρήματα και οι γονείς σου δεν έχουν κάμερα. Δεν θα μπορέσεις να ακούσεις ξανά τη φωνή του πατέρα σου ή να τον ακούσεις να χαμογελάει. Ανάμεσα στα υπάρχοντά του, όμως, υπάρχει κάτι που θα σε κάνει να μην τον ξεχάσεις ποτέ. Είναι μία φωτογραφία, στην οποία παίζετε μαζί ποδόσφαιρο.
Χαμογελάς, είσαι χαρούμενος, με μία μπάλα στα πόδια και εκείνος χαρούμενος που σε κοιτάζει. Όταν θα έρθουν τα χρήματα – μαζί με την απόλαυση και την κριτική – μείνει ελεύθερος. Παίξε όπως σου είχε πει εκείνος. Παίξε ελεύθερα”.