Στο αναπτυξιακό ποδόσφαιρο δεν υπάρχει χώρος για αυταπάτες. Ο σκοπός είναι ένας — η ανάπτυξη παικτών. Όμως, ολοένα και συχνότερα, βλέπουμε στα γήπεδα μορφές που δεν θυμίζουν παιδαγωγούς, αλλά ανθρώπους παγιδευμένους στην ανάγκη να φανούν.
Είναι εκείνοι οι προπονητές που ζουν μέσα από το είδωλό τους, που χρειάζονται τη νίκη όπως ο νάρκισσος χρειάζεται τον καθρέφτη του. Δεν βλέπουν παιδιά· βλέπουν ευκαιρίες να επιβεβαιώσουν την αξία τους. Δεν εκπαιδεύουν· διαχειρίζονται. Δεν καθοδηγούν· κατευθύνουν. Δεν χτίζουν χαρακτήρες· χτίζουν βιτρίνες.
Ο ναρκισσισμός έχει πάντα την ίδια ψυχολογία — η ανάγκη για έλεγχο, η εξάρτηση από την αναγνώριση, η αδυναμία να αντέξει την αμφισβήτηση. Και στο ποδόσφαιρο, φορά απλώς φόρμα και σφυρίχτρα. Ο “προπονητής-πρωταθλητής” βλέπει τη βαθμολογία σαν καθρέφτη, και τα παιδιά σαν αντανάκλαση του εαυτού του.
Αν το αποτέλεσμα είναι καλό, λάμπει. Αν όχι, θυμώνει, ψάχνει φταίχτες, αποσύρει, αποκλείει. Δεν αντέχει την αποτυχία, γιατί τον πληγώνει προσωπικά. Το “εγώ” του προηγείται της ομάδας, της μάθησης, του παιδιού.
Έτσι, η νίκη γίνεται αυτοσκοπός
Οι θέσεις παγιώνονται νωρίς, τα παιδιά που δεν αποδίδουν άμεσα μπαίνουν στο περιθώριο, όχι γιατί δεν μπορούν, αλλά γιατί χαλάνε το σχέδιο του «τίτλου».
Τα υπόλοιπα παιδιά υπάρχουν μόνο για να γεμίζουν προπονήσεις ή να παίζουν όταν το σκορ είναι ασφαλές. Μαθαίνουν να υπακούν, όχι να κατανοούν.
Να φοβούνται το λάθος, όχι να το αξιοποιούν. Και στο τέλος, όταν καλούνται να σταθούν μόνα τους, καταρρέουν. Γιατί δεν έμαθαν να παίζουν· έμαθαν να ικανοποιούν τον προπονητή τους.
Το προφίλ του νάρκισσου είναι ξεκάθαρο: εντυπωσιασμός, ανάγκη για θαυμασμό, φόβος για κριτική. Στο γήπεδο, αυτό μεταφράζεται σε προπονητές που πανηγυρίζουν στα social media, που φωτογραφίζονται με κύπελλα, που μιλούν για “έργο” αλλά σπάνια για ανθρώπους. Η εικόνα είναι το παν. Το περιεχόμενο, δευτερεύον. Όμως, αυτή η φούσκα αργά ή γρήγορα σκάει — όχι στα δικά τους χέρια, αλλά στις ψυχές των παιδιών που άφησαν πίσω.
Το να κερδίζεις πρωταθλήματα με 12χρονα δεν είναι επίτευγμα. Επίτευγμα είναι να βλέπεις αυτά τα παιδιά να αντέχουν, να εξελίσσονται, να στέκονται μόνα τους σε μεγαλύτερα επίπεδα. Να μπορούν να σκέφτονται, να επιλέγουν, να παίζουν το παιχνίδι και όχι το ρόλο που τους επιβλήθηκε. Το πραγματικό πρωτάθλημα είναι η ωρίμανση, όχι τα μετάλλια. Η πρόοδος, όχι η αντανάκλαση της ματαιοδοξίας μας.
Το αναπτυξιακό ποδόσφαιρο χρειάζεται προπονητές που λειτουργούν σαν καθρέφτες για τα παιδιά, όχι σαν καθρέφτες του εαυτού τους. Παιδαγωγούς που καταλαβαίνουν ότι κάθε λάθος είναι μάθημα, κάθε δυσκολία ευκαιρία, κάθε προπόνηση μια διαδικασία εξέλιξης. Χρειάζεται ανθρώπους που θα δώσουν στα παιδιά χώρο να αναπνεύσουν, να δημιουργήσουν, να δοκιμάσουν. Όχι ναρκισσιστές που κυνηγούν την επόμενη φωτογραφία για το προφίλ τους.
Αν ο στόχος είναι η νίκη, τότε ο σωστός χώρος είναι οι ανδρικές ομάδες.
Εκεί πράγματι μετράει το αποτέλεσμα. Στις Ακαδημίες, όμως, μετράει η διαδικασία, ο άνθρωπος που γίνεται μέσα από αυτή, η ψυχή που διαμορφώνεται.
Εκεί δεν χρειάζονται “προπονητές-είδωλα”. Χρειάζονται δάσκαλοι που να αγαπούν περισσότερο τα παιδιά από τον εαυτό τους.
Επιμέλεια: Δώρα Ιωακειμίδου
